Yasaya göre, olimpiyat oyunları bittikten sonra 3 ay içinde Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı spor federasyonlarının, olağan seçimli genel kurulunu yapması gerekiyor.
2024 Paris Olimpiyat Oyunları'nın sona ermesiyle spor federasyonlarında seçim süreci başladı. Bazı federasyonların seçimleri yapılıp, başkanları seçilirken, bazılarında önümüzdeki günlerde seçimler yapılmaya devam edecek.
Görünüşte seçimle iş başına gelen spor federasyonlarının başkanları, gerçekte Spor Bakanlığının istediği kişiler oluyor. Spor bakanlığının ya da iktidarın istemediği kişinin federasyon başkanlığına seçilmesi çok zor görünüyor. Çünkü seçimlerde Spor bakanlığının, kulüplerin belirlediği delegelerin dışında, toplam delege sayısının yüzde 10 u kadar delegenin seçimlerde oy kullanması, yine Spor bakanlığına bağlı 81 ilin Gençlik ve spor il müdürlüklerinin spor kulüpleri Spor bakanlığının işaret ettiği adaylara oy vermeleri başkanlık seçimlerinde belirleyici rol oynamaktadır.
Her ne kadar bu federasyonların kanunda özerk oldukları ifade edilse ( Futbol federasyonu hariç) de özellikle federasyonların statülerini SGM tarafından öngörülen çerçeve statüye uygun şekilde hazırlamak zorunda olmaları, özerk federasyonların ceza veya disiplin kurullarınca verilen kararlara karşı Genel Müdürlük bünyesinde oluşturulacak Tahkim Kuruluna itiraz edilebilmesi ve özerk federasyonların her türlü faaliyet ve işlemlerinin Genel Müdürlüğün bağlı olduğu ve Bakanlığın denetimine tâbi olması, tam ve gerçek anlamda bir özerkliğin mevcut olmadığını ortaya koymaktadır.
Ayrıca federasyonların bütçelerini Spor bakanlığının vermesi, federasyonlarda çalışanların, spor bakanlığının memurları olması, Federasyonların tam özerk değil, gerçekte “yarı özerk” olduklarını ifade etmek yanlış olmayacaktır.
Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın hazırladığı Spor Federasyonları Yönetmeliği, 25 Temmuz 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı ve yürürlüğe girdi. Bu yönetmeliğe göre;
Federasyon başkan adaylarından istenilen belgeler ve Şartlar
MADDE 10- (1) Federasyon başkan adaylarından başvuru sırasında istenecek belgeler şunlardır:
a) Türkiye Cumhuriyeti kimlik belgesi sureti. (T.C. vatandaşı olmak)
b) Öğrenim belgesi sureti. ( En az lise mezunu olmak)
c) Tahkim Kurulu, Bakanlık spor disiplin kurulları, ulusal veya uluslararası spor federasyonlarının disiplin kurullarından son beş yıl içinde bir defada altı ay veya toplamda bir yıl hak mahrumiyeti cezası almadığına dair beyanı.
ç) Arşiv kaydını içerir adli sicil belgesi.( Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, yağma, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya ihaleye fesat karıştırma, edinim ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı, haksız mal edinme, şike ve teşvik primi suçlarından hükümlü bulunmamak.)
d) Adaylık başvuru ücret makbuzu. (Federasyonlar tarafından belirlenen ücreti bankaya yatırmış olmak)
e) Delegelerin en az yüzde onunun yazılı desteği.
Özerk olarak nitelendirilen federasyonların seçimlerine başkan adayı olarak katılabilmek için öncelikle toplam delege sayısının % 10 u kadar olan imza barajını aşmanız gerekiyor. Hâlbuki 2016’da Danıştay bu maddeyi iptal etmişti. 2024 Temmuz’unda çıkarılan yönetmeliğe ufak değişiklikle sıkıştırılmış. Federasyon başkanlığına aday olacak isimler aday olabilmek için yine oy kullanacak delegelerin toplam sayısının yüzde 10 undan imza almak zorunda. İmza alamazsa aday olamıyor. İnsanların önü niye kesiliyor. Bu baraj olmasa isteyen aday olabilse olmaz mı?
Resmî Gazete Tarihi: 25.07.2024 Resmî Gazete Sayısı: 32612 De yayınlanan “SPOR FEDERASYONLARI YÖNETMELİĞİ” ne göre Federasyon başkanının seçimi ve görevleri MADDE 9- (2. Fırka) “Bir kimse üst üste veya aralıklı olarak aynı spor federasyonunda en fazla üç dönem federasyon başkanlığı yapabilir. Olağanüstü genel kurullarda seçim yapılması halinde federasyon başkanının görev süresine bakılmaksızın bir dönemini tamamladığı kabul edilir.” Denmektedir. 3 Defa aday olabilir diyerek niye sınırlama getiriliyor? Bırakın adaylar istediği kadar aday olsunlar.Nasıl olsa seçimle işbaşına geliyorlar.
Bu yönetmeliğe rağmen 3 dönem başkanlık yapanların tekrar aday oldukları görülmektedir. Uygulanmayacaksa bu maddeyi niye koydunuz?
Türkiye Voleybol Federasyonu Başkanlığına yeniden Mehmet Akif Üstündağ 3. Kez yeniden seçildi. En başarılı federasyon başkanlarından biri olan Mehmet Akif Üstündağ bu yönetmeliğe göre 2028 olimpiyatlarından sonra yapılacak seçimlere katılamayacak. Bu yönetmeliğin kaldırılması gerektiğini düşünüyorum.
Spor federasyonları başkanlık seçimlerinde mevcut başkanlar, yarışmaya avantajlı başlıyor. Çünkü görev süresince Federasyonun ve Spor bakanlığının imkânlarını kullanarak görev verdiği birçok delege mevcut başkana oy verecektir.
Spor federasyonları başkanlık seçimlerini bilişim sistemleri üzerinden elektronik ortamda yapabilir. Böylece; zaman yönünden daha kısa sürede ve ekonomik yönden daha az masrafla seçimler yapılabilir.
Federasyon başkanı seçilecek kişilerde İngiltere örneğinde olduğu gibi bazı kriterler getirilebilir. TMOK, Spor bakanlığı, TSYD, Üniversitelerin Spor bölümlerinden seçilecek kişiler tarafından bir Değerlendirme komisyonu oluşturulup başkan adayları bu komisyon tarafından belirlenebilir.
Daha demokratik federasyon başkanlık seçimleri yapılabilmesi dileği ile bir başka yazımda buluşmak umudu ile hoşçakalın.