33. Paris Olimpiyat Oyunları 24 Temmuz - 11 Ağustos 2024 tarihleri arasında Fransa'da gerçekleştirildi. Oyunlara206 ülkeden,10 bin 500 sporcunun katılımıyla, 32 spor dalında 329 farkı müsabaka yapıldı.
M.Ö 776 yılında başladığına inanılan, yalnız Yunanlı erkeklerin katılabildiği, Yunanlıların en büyük tanrısı Zeus onuruna düzenlenen “Antik Olimpiyatlar”dan, 1896 yılında Dünya toplumlarını bir araya getirme düşüncesiyle “Modern Olimpiyat”a dönüşen Oyunlar,bugün dünyanın en büyük spor organizasyonu olarak yapılmaya devam etmektedir..
1894 yılında Fransız Baron Pierre de Coubertin’in girişimleriyle kurulan Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Oyunların, antik çağda Yunan yarımadasında gerçekleştiği için; oyunların ilkini Yunanistan’daki Atina şehrinde düzenlenmesini ister. Fransız fanatiği olan Coubertin’in ise oyunları Paris’te yapmak ister. Sonuçta IOC ‘nin dediği olur ve Modern olimpiyatların ilki 1896 yılında Atina da yapılır.
Antik olimpiyat Oyunlarında kadınların bırakın yarışmacı olmayı, izleyici dahi olamadığı, aksi takdirde ölümle cezalandırıldığını bilen ve kadınların yarıştırılmaması gerektiğini savunan Coubertin 1896’da bu dayatmasını gerçekleştirir. İlk Modern olimpiyatlarda sadece erkekler yarışır.
Atina’dan 4 yıl sonra 1900 Yılında Paris te düzenlenen 2. Olimpiyat oyunlarındaBaron Pierre de Coubertin’in istememesine rağmen IOC’nin kararıyla 22 kadın sporcu golf ve tenis branşlarında yarıştırılır. Baron 22 kadının dahil olduğu Oyunlarda Komiteden adeta bir tokat yemiştir.
1900 Paris Oyunlarının nerede yapılacağı konusunda bir türlü anlaşamayan yetkililer stadyum inşası için geç kalınca atletizmde koşu branşları çim üzerinde yapılır. Ağaçlık bölgenin çok fazla olduğu bu yerde disk atma branşında yarışan atletler daha uzağa atmanın yanında bir de diskleri ağaçlara isabet ettirmemek için uğraşırlar.
Yüzme branşı Sen nehrinde yapılır. İzleyiciler, nehirdeki sandallar vb durumdan dolayı yarışmacılar oldukça zor durumda kaldılar. Beş ay süren ve aynı zamanda Dünya Fuarı tarihine denk gelen oyunların tanıtımı iyi yapılamadığından birçok kişi oyunlara fuarın bir parçası olarak katıldı. Bu nedenle Paris Olimpiyatları adeta bir panayır havasında geçmişti.
Kadınların golf ve tenis branşıyla birlikte ilk kez dâhil olduğu olimpiyatta üç yıl Wimbelden’I kazanmış olan Charlotte Cooper ilk şampiyon kadın olarak tarihe geçti.
1900 Paris Oyunlarında Kolejleri adına oyunlara katılan Amerikalı atletlerin dini inançları gereği Pazar günü yapılan yarışmalardan çekilme istekleri tepkilere neden oldu.
1900 Paris olimpiyatlarının en büyük kazananı ABD liAlvinKraenzlein oldu. Atletizmde o yıllarda 60m. 110m ve 200m engelli koşu ile Uzun Atlamada Şampiyon olan atlet, dört madalya alan ilk ve tek atlet olarak olimpiyat tarihine geçti. Bu rekoru 1936 Berlin olimpiyatlarında 4 altın madalya alan JesseOvens egale etti. JesseOwens, 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları'nda100 metre, 200 metre, 4 x 100 metre ve uzun atlamada 4 altın madalya kazandı.Owens'ın zafer kazandığı yarış sırasında Hitler'in stadyumu terk ettiğine dair farklı rivayetler vardır.
Normal şartlarda Şikagoda yapılması planlanan 1904 Olimpiyat Oyunları 12 ülkeden, sadece 6’sının kadın olduğu 651 sporcunun katılımı ile St. Louis de gerçekleşti. Oyunların ABD’de yapılması ulaşımın zorluğu nedeniyle birçok ülkenin katılımını geri çekmesine neden oldu. Buna bir de ABD ‘ninAfrika’dan getirtip yarıştırdıkları okçuluk branşını da ilave eden ABD’liler bu tavrı sonrası toplamda 280 madalyanın 255 ini ABD aldı. Bu olimpiyat otoritelere göre ülkeler arası değil, ABD nin iki kulübü arasında geçmişti. Oyunlar esnasında yüzme branşı başta olmak üzere bazı branşlarda Amerika şampiyonası da oyunlarla birlikte yapıldı.
1904 Sol ayağı ağaçtan (o zamanki protez) olan Alman cimnastikçi George Eyser’in altı madalya kazanması oyunların en can alıcı noktası oldu. Aletli jimnastik müsabakalarının yapıldığı tek bir gün içinde üç altın madalya kazandı .Eyser, paralel, 25 fit ip tırmanışında ve uzun atlamada üç altın madalya kazandı.Alman cimnastikçi George Eyser Olimpiyatların ilk ampute sporcusu oldu.
Atletizmde 60m ve 100m de şampiyon olan Hahn, 200m finalinde iki rakibinin o yıllarda uygulanan kural gereği “tabanca sesinden önce çıkış yapanların yarışa 2 m geriden başlaması” kuralı nedeniyle üçüncü şampiyonluğuna rahat ulaştı.
Atletizmde bazı branşların ölçümü metreile yapılırken, bazıları ise İngiliz ölçüm birimi yarda ile yapıldı.
Kaynaklara göre oyunların en garip yarışması atletizmin maraton branşı olarak kayıtlara geçti. Oldukça sıcak havada atların ve arabaların yolu temizlemek için toz bulutu oluşturduğu toprak bir yol üzerinde gerçekleşen yarışmada, bitiş çizgisine ilk gelen FrederickLorz oldu. Lorz, bitiş çizgisindeki kıyafetlerini almak için bindiği araç 42 km lik maraton parkurunun 19. km sinde bozulunca kalan mesafeyi jog atarak bitiş çizgisine geldi. Yetkililer Lorz’un yarışmayı kazandığını düşündüler. Ani gelişen bu durumu kupa töreni sonrasına kadar bekleyip “şaka” olarak nitelendiren Lorz, bir yıl yarışmalara katılamama cezası aldı ve sonrasında 1905 yılında katıldığı ilk yarışma olan Boston maratonunu kazandı.
1908 Londra olimpiyatları ülke sporcularının geçit töreni ile başladı ancak bayrak krizi açılışta büyük sorun oldu. Rus Çarlığı egemenliği altında bulunan Finlandiya’nın ayrı bir bayrak altında yürümesine Rus yetkililerin girişimi yüzünden izin verilmedi. Açılış töreninde tüm bayrağı taşıyan sporculardan farklı olarak ABD bayrağını taşıyan gülle atıcı RalphRose, Kral VII. Edward'ın önünden geçerken ABD bayrağını eğmedi. Bayrak krizi bununla da kalmadı. Oyunlara üçüncü kez katılan İsveç’in bayrağı stadyuma asılmadığı için İsveç takımı açılış törenine katılmayarak stadyumu terk etti.
22 ülkeden 1999 erkek ve 36 kadın sporcunun katıldığı Londra Olimpiyatları sayı olarak nispeten artışın yaşandığı bir olimpiyat olsa da tüm hakemlerin İngiliz olması, müsabakalarda alınan kararlardan dolayı tüm devletlerin büyük tepki sini çekti.
Oyunların trajikomik olayında Gregoryan takvimi yerine Julien takvimini kullanan Rus sporcular atıcılık branşının tüm yarışmalarını kaçırarak ağır bir ders aldılar.
Atletizmde bu olimpiyattan itibaren sporcuların kayıtlarını ülkelerin yapması kararlaştırıldı. İngiliz kraliyet ailesinin izleyebilmesi için, maraton yarışı Windsor şatosu önünden başlatıldı. Final ipi stadyumda göğüslendiğinde, mesafe ölçüldü ve 42195 mt. olduğu anlaşıldı. Londra olimpiyatlarından önce 40 km. olarak yapılan Maraton yarışı günümüzde de 42195 metre olarak koşulmaktadır. Bu uzun parkurda yarışın sonuna yorgunluktan tükenmiş bir şekilde gelen İtalyan DorandoPietri, bitiş çizgisine hakemlerin desteğiyle geldiği için, yarışma sonrası diskalifiye edildi ve altın madalya Pietri’nin 30 sn gerisinden gelen John Hayes’e verildi.
1912Stockholm Olimpiyatlarına 28 ülkeden 57si kadın 2547 sporcu katıldı. Adaylık sürecinde İsveç’in sadece “saf” (temel) sporlar olarak adlandırdığı atletizm, yüzme, cimnastik ve güreş branşlarını olimpiyata dahil etme isteği, diğer ülkelerin tepkileri sonucunda çocukluğumuzun piknik müsabakalarından “halat çekme” yarışması da dahil olmak üzere 14 branşta yapıldı.
Stokholm’deOlimpiyatlar için ilk defa 393 m uzunluğunda atletizm pistiyle yeni stadyum inşa edildi.
Oyunlar esnasında kurulan IAAF’ın kurallara uygun olarak yapılacak en iyi derecelerin “Dünya Rekoru” olarak kabul edileceği duyuruldu.Stokholm Olimpiyatları ve sonrasında atletizm rekorlarının kaydı tutulmaya başlandı.
Stokholm’ün yıldızı ABD ninJimThorpe’si oldu. Kızılderili olan sporcunun baba tarafından İrlanda, anne tarafından Fransız ve asıl adı “Işıldayan Yol” anlamına gelen Wa-Tho-Tuck’tu. ABD de Beyzbol, Amerikan Futbolu oynamış gayet başarılı bir atletti. Dekatlonda 10, Heptatlonda 5, Uzun ve Yüksek Atlama ile toplam 17 yarışmaya katılan büyük atlet, yarışmalardan bir yıl sonra bir gazetecinin 1911 yılında küçük bir miktar ücret karşılığı yarı-profesyonel olarak beyzbol oynadığını yazınca ABDli yöneticiler Thorpe’den Olimpiyat madalyasını aldılar ve özür dileyerek IOC’ye iade ettiler. Olayın izleri yıllarca sürdü, birçok kişi konuyla ilgili taraf oldular. 1932 Los AngelosOlimiyatlarında ABD Başkan Yardımcısı Thomas CurtisThorpe’yi Şeref locasına davet etti ve oyunları beraber izlediler. 1953 yılında hayata gözlerini yuman gizli şampiyonun ölümünden 20 yıl sonra Amerikan Milli Olimpiyat Komitesi Thorpe’nin amatörlüğünü tanıdı ve iade-i itibarını üç oğlu ve dört kızına teslim ettiler.
İsveç’te 1912 yılında Stockholm’de düzenlenen oyunlarda yaşanan bir başka ilginç olay şampiyonluk için güreşen iki sporcunun mücadelesi saatlerce sürdü. Ancak iki sporcu da mücadeleyi bir türlü sonlandıramadı. Her iki sporcu da altın madalyayı kazanmak için tam 9 saat boyunca güreşti. Daha sonra hakem heyetinin kararıyla maç sona erdirildi. Ve maçın sonunda iki güreşçi de ikinci ilan edilip, gümüş madalya kazandı.
Aynı yazının 2.bölümünde buluşmak ümidi ile hoşça kalın.
